Էպոս

Էպոսը կամ դյութազնավեպը վիխական բույթի բանավոր  մեծածավալ ստեղծագործություն է որը արտահայտում է տվյալ ժողովրդի երազանքները և ձգտումները։ Վիպերգը առաջին անգամ հիշատակել են պորտուգալացի ճանապարհորդներ Անտոնիո, Տենրեյրո, Աֆոնսոն վիպերքը առաջին անգամ գրի են առնել Գարեգրն Սրվանձյանը և Մանուկ Աբեղյանը։ Էպոսում պատկերվում է 8ից 10րդ դարերում հայ ժողովրդի ազատագրական պայքարը արաբական տիրապետուցյան դեմ։ Բաղկացած է չորս ճյուղից' Սանասար և Բաղդասար, Մեծ Մհեր, Սասունցի Դավիթ, փոքր Մհեր գլխավոր հերոսները իրար հետ կապված են արյունակցական կապով՝ պապ, որդի և թոռեր, էպոսի բոլոր ճյուղերը սկսվում են նքխերգական հատվածներով որտեղ օղորմի է տրվում ճյուղի գլխավոր հերոսներին։ Էպոսի գլխավոր հերոսներնեն Գագիկ թագավորը, Ծովինար, Սանասար, Բաղդասարը, Դեղձուն-Ծամը… հայ գրողնեից էպոսը մշակել են Թումանյանը, Իսահակյանը, Չարենցը, Նաիրի Զարյանը 1939 թ. նշվեց էպոսի ստեղծման հազար ամյակը և 60 պատումներից կազմվեց համահավաք բնագիր 1964 թ աշխար էպոսների միջազգային մրցույթում մեր էպոսը գրավեց առաջին տեղը։